Muzeum – Orawski Park Etnograficzny w Zubrzycy Górnej wspólnie z Orawskim Oddziałem Związku Podhalan w Jabłonce zapraszają do Czarnej karczmy w zubrzyckim skansenie na skubarki, czyli tradycyjne darcie pierza. Spotykamy się, by przy akompaniamencie muzyki orawskiej wspólnie poskubać, powspominać, jak to dawniej bywało, ale i z przymrużeniem oka skomentować sprawy bieżące.

Niegdyś na Orawie niemal przy każdej zagrodzie hodowano gęsi, których doglądanie było jednym z pierwszych obowiązków wyznaczanych dzieciom. Z gęsi tych pozyskiwano później mięso, tłuszcz, ale i pióra i kłącze na różne szczotki i miotły oraz pierze na poduszki i pierzyny. Właśnie z pozyskaniem tego ostatniego łączy się zwyczaj zwany skubarkami (zwany też gdzieniegdzie párackami czy pruckami).

Gospodyni przed skubarkami chodziła od chałupy do chałupy i prosiła na skubanie, przygotowywała izbę i poczęstunek. Dziewczęta schodziły się, przy pracy snuto opowieści, żartowano, plotkowano, śpiewano… po zakończeniu pracy sprzątano izbę, oddzielnie zbierano kłącze, meszek i pióra, by w końcu zasiąść do stołu i spróbować ciasta drożdżowego: pampucha czy zawijańca i herbaty z ususzonych owoców leśnych, jabłek lub nawet z głogu.

Bywało i tak, że z czasem zeszli się i kawalerowie, była to więc i okazja do zabawy – z muzyką tańczono śpiewano do późna. Długie zimowe wieczory, zwłaszcza wobec braku zajęć polowych, sprzyjały takim spotkaniom, będąc jednocześnie okazją do zacieśniania relacji towarzyskich i integrując społeczność…

w końcu z dartych piór i meszku miały powstać ciepłe kołdry i poduszki, które były dawane córkom w posagu, trudno było bowiem niegdyś wyobrazić sobie zamążpójście bez malowanej skrzyni ze spakowaną weń pierziną i czterema zogłówkami.

Dziś, gdy gęsi i kaczki w obejściu są dla wielu jedynie wspomnieniem lub ciekawostką rzadko spotykaną w terenie, chcemy choć w ten sposób pokazać, jak wyglądała dawna wieś, ale i jak doniosły wymiar społeczny miały takie bezpośrednie spotkania i jak, pomimo innych czasów, ważne są i dziś.

Zapraszamy w sobotę 15 lutego 2025 r. od godziny 17.00, wstęp wolny!

Patronat medialny nad wydarzeniem objęli:

podhale24.pl malopolskaonline.pl kulturapodhala.pl podhaleregion.pl TV Podhale oraz Tygodnik Podhalański 24tp.pl

W dniach 20.12.2024 – 8.01.2025 trwały konsultacje społeczne dotyczącą projektu pn. "Z duchem czasu - poprawa infrastruktury kulturalnej i turystycznej w muzeach skansenowskich polsko-słowackiego pogranicza”. Poniżej można zapoznać się z ich podsumowaniem - podsumowanie procesu partycypacji [pdf].

Serdecznie Państwa zapraszamy do zapoznania się z prezentacją dotyczącą projektu pn. "Z duchem czasu - poprawa infrastruktury kulturalnej i turystycznej w muzeach skansenowskich polsko-słowackiego pogranicza” (Program INTERREG Polska-Słowacja, Priorytet 3) i zgłaszania uwag pod linkiem umieszczonym w prezentacji:

Prezentacja - projekt "Z duchem czasu" [pdf]

Jednym z pierwszych obiektów translokowanych na obecny teren muzeum w latach 50. XX w. była XVIII-wieczna karczma z Podwilka pełniąca jednocześnie rolę schroniska i punktu obsługi. Dziś skansen zbliża się do swojej 70. rocznicy istnienia - wiemy, jak bardzo świat się zmienił - muzeum potrzebuje nowego punktu obsługi turystycznego – oddzielnego budynku wraz z parkingiem, który będzie w stanie sprostać oczekiwaniom współczesnego odbiorcy, w którym będzie można zakupić bilety i pamiątki, zapoznać się z materiałami promocyjnymi regionu, wystawą wprowadzającą, odpocząć przed/po zwiedzaniu wielohektarowej ekspozycji, budynku uwzględniającego potrzeby różnych grup odbiorców. Budynku, który byłby wizytówką muzeum i współodpowiadał za pierwsze wrażenie, który dawałby dowód, że i muzeum skansenowskie może być muzeum idącym z duchem czasu.

Zanim zabierzemy naszą publiczność w podróż w czasie musimy umieć pokazać jej, że umiemy odpowiedzieć na jej potrzeby, mamy do tego odpowiednie kompetencje, że umiemy wiązać przeszłość z przyszłością, że kontakt z przeszłością owocuje lepszym rozumieniem teraźniejszości – stąd nasz pomysł by projektowany budynek był nie tylko bramą do muzeum, ale nowoczesnym, ekologicznym, a przede wszystkim przyjaznym miejscem, gdzie znajdzie się przestrzeń dla lokalnych tradycji, prezentacji lokalnych twórców i rzemieślników, który będzie służył nie tylko turystom, ale i mieszkańcom.

W związku z powyższym Muzeum - Orawski Park Etnograficzny w Zubrzycy Górnej przygotowuje się do aplikowania o środki w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Interreg Polska-Słowacja 2021-2027 wraz z Muzeum Okręgowym w Nowym Sączu - Sądeckim Parkiem Etnograficznym, Muzeum - Dworami Karwacjanów i Gładyszów w Gorlicach - Zagrodą Maziarską w Łosiu z filią Cerkiew w Bartnem, Muzeum Wsi Słowackiej w Martinie oraz Muzeum Orawskim im. P.P. Hviezdoslava w Orawskim Podzamczu

Zanim to jednak nastąpi pragniemy poddać nasze pomysły konsultacji i zapytać Państwa o zdanie odnośnie naszego projektu, który nosi nazwę: "Z duchem czasu. Poprawa infrastruktury kulturalnej i turystycznej w muzeach skansenowskich polsko-słowackiego pogranicza"

Z góry dziękujemy za udział w konsultacjach!

Jednocześnie już dziś serdecznie zapraszamy na Wieczór Kolęd, który organizujemy wraz z Orawskim Odziałem Związku Podhalan w Jabłonce oraz niezawodnymi Krzysztofem Leksysckim i Iloną Nieciąg wraz z Przyjaciółmi.

Wieczór Kolęd - Krakowiacy i Górale odbędzie się w Czarnej karczmie w naszym skansenie 11 stycznia 2025 roku, od godziny 16:00.

Przypominamy, że w Boże Narodzenie (25 i 26 grudnia) oraz w Nowy Rok (1 stycznia) oraz w uroczystość Objawienia Pańskiego (6 stycznia) muzeum jest nieczynne. W Wigilę (24 grudnia) i Sylwestra (31 grudnia) zapraszamy od 9.00 do 12.00.

Serdecznie zapraszamy do wspólnego śpiewania!